Gülüşlerimiz Ne Kadar Gerçek ?

Gülüşlerimiz Ne Kadar Gerçek ?

2 Eylül 2019 0 Yazar: tugrul

( Bilimsel Bilgiler uygulaması ile paylaşıldı)

Gülüşlerimiz Ne Kadar Gerçek ?

Gülümseme insan türü için mutluluk ve güvenin en güçlü iletim araçlarındandır. Sosyal bir varlık olan insanın evrim sürecindeki üzerinde hala araştırmaların devam ettiği bir eylemdir gülümsemek. Gülümsemek, günlük hayatta birçok farklı duygumuzun yansıması olarak karşımıza çıkabilir. Bu anlamda öfke, utanç, korku, şaşkınlık gibi duyguların yansıması haline de dışa vurabilir gülümseme bu da her gülümsemenin mutluluk ifadesi olmadığını gösterir. Bu durum karşılaştığımız her gülümsemenin farklı bir anlam taşıyabileceğini ve gerçek bir duygunun ifadesi olmayabileceğini göstermektedir. Biyologlar ve psikologlar/nörologlar senelerdir gülümsemenin kaynak ve fonksiyonuna dair araştırmalar yapmaktadır.

Gülümsemek, hemen hemen her kültürde oldukça önem verilen ve çok değişik bağlamlarda değerlendirilen bir eylemdir. Gülme davranışını detaylı olarak ele alan ilk isim meşhur biyolog Charles Darwin’dir. Darwin, gülmeyi insanın yüz ifadeleri içinde bir bütün olarak ele aldı ve evrensel bir araştırma örneklemi içinde bu ifadeleri inceledi. Darwin çalışmalarını insanlarla sınırlandırmayıp hayvanları da benzer davranışlar bakımından değerlendirmeye aldı. Araştırmalarını “The Expression of the Emotions in Man and Animals” isimli hacimli bir kitap halinde 1872 senesinde yayımladı.Darwin bu eserinde gülme davranışının evrimsel süreç içinde gerçekleşen sosyal canlılara ait bir davranış olduğunu bvelirtti. Darwin, yüz ifadelerini bir bütün olarak değerlendirirken onun yolundan giden Fransız Nörofizyolog Guillaumme-Benjamin-Amand Duchenne ise salt gülme davranışına odaklandı. Duchenne, Darwin’in çalışmalarını bir üst boyuta taşıyarak son derece cesur deneylerle araştırmaya koyuldu.

Duhenne Gülümsemesi Nedir?

Nörofizyolog Guillaumme-Benjamin-Amand Duchenne yaptığı sayısız deneyden sonra doğal gülme davranışı ile doğal olmayan gülme davranışı arasındaki kesin farkı tespit etti Bugün içten gelen saf neşenin yansıması olan s gülümsemeye bilimsel literatürde Duchenne gülümsemesi ismi verilir. Bu gülümseme esas olarak göz çevresindeki kas grupları olan “Orbicularis oculi”lerin kasılmasıyla göz çevresinde kısılmayla kendini gösterir. Kaz ayağı da denilen bu kısılma ve kıvrılma gerçek ve doğrudan beyin tarafından gelen doğal bir gülümsemedir ve taklit edilmesi çok zordur. Tabiri caizse bu gülümse kültürümüzde “ gözlerinin içi gülüyor” denilerek ifade edilen gülümsemedir. Sahte gülümseme ise asıl olarak yanaklardaki “Zygomatic Major” kaslarının kasılmasıyla bilinçli olarak üretilen sahte bir gülümsemedir. Yankalardaki kaslar yukarı doğru kasılırken dudaklar da buna eşlik ederek uçları yukarı doğru kıvrılır. Pek çoğumuzun gündelik hayatta çeşitli endişelerle karşımızdakini onaylamak veya memnun etmek için yaptığı gülümsem budur. Bu çeşit gülümseme psikologlar arasında “Pan Am gülümsemesi” olarak bilinir. Amerika’nın dev hava yolu şirketi Pan Am’ın tüm hosteslerine zorunlu kıldığı bu gülümseme zamanla o kadar klişeleşmiş ve yaygınlaşmıştır ki artık bu isimle zikredilir olmuştur.

Özetleyecek olursak gerçek bir gülümsemeyi sahte bir gülümsemeden ayırt etmenin en kısa ve net yolu göz kenarlarına bakmaktır. Eğer göz kenarları kırışmış ve kısılmışsa o gülümsemenin samimi , doğal ve gerçek bir gülümseme olduğunu söyleyebiliriz.

Duchenne’nin Gülümseme Deneyleri

Duchenne kendi ismiyle bilinen bu gülümsemeyi ortaya çıkarmak için sayısız de deney yapmıştır. Bu deneylerde katılımcıların yüzlerindeki kaslara elektrik verildiği için Duchenne pek çok kimse tarafından zalimlikle eleştirilmiştir. Ancak Duchenne bu deneylerinde çoğunlukla yüzlerindeki kasların hissizleştiği kişileri seçtiğini bu yüzden s söz konusu deneklerin açı çekmediğini hatta bu kişilerle çalışırken adeta bir kadavra üzerinde çalışır kadar rahat olduğunu belirtmiştir. Duchenne deneylerde komik fıkralar anlatıp hangi kasların çalıştığına bakıyordu. Eğer denek gerçekten bir durum komik olduğu için gülüyorsa yüzdeki diğer kasların yanı sıra kesin olarak Orbicularis oculi kasları kasılıyordu. Elektrik verilip deneğin gülmesi sağlandığında ise sadece aşağıdaki kas grupları çalışıyordu:

*Levator anguli oris

*Zygomaticus major ve minör.

*Risorius.

*Levator labii superioris.

Duchenne çalışmaları sırasında gerçek bir gülme sırasında 12, somurtma sırasında ise 11 kas grubunun çalıştığını tespit etmiştir. Gerçek bir gülmenin sadece şekli değil komuta merkezi de farklıydı. Gerçek ve doğal gülme davranışı beynin duygu merkezi sayılan limbik sistemden başlatılıyor ve kontrol ediliyordu. Bunun aksine Pan Am gülümsemesi olan sahte gülümseme ise beynin motor korteks ismi verilen kısmı tarafından başlatılıyordu. Yine gülümsemenin kaslarla ilişkili sıra dışı bir başka yönü de kasların duygularımızı da etkileyebilme gücüdür. Göz çevresini kaslarını gün içinde bilinçli olarak daha fazla kıstığımızda bunun ruh halimiz üzerinde de şaşırtıcı şekilde pozitif etkiler doğurduğu görülmüştür. Sonradan yapılan araştırmalarda Duchenne’nin cezaevlerindeki mahkumları kullandığı anlaşılmıştır. Duchenne bütün bu çalışmalarını “The Mechanism of Human Facial Expresssions” isimli eserinde toplamıştır.

Gülme Davranışının İnsan Hayatındaki Yeri ve Fonksiyonu

Yapılan araştırmalar bebeklerinin 1-5 ay arasında iken insan yüzleri ve seslerine karşılık gülme davranışıyla karşılık verdiklerini göstermiştir. Gülme biz insanlar için sadece bir ruh hali ifade şekli değil; aynı zamanda güven ve ilişki geliştirme sinyalidir. Yapılan deneyler anaokulu çocuklarının kendilerine gülen insanlara daha fazla sempati gösterdiğini, gülme davranışı karşısında kendilerini daha rahat hissettiklerini ortaya koymuştur. Günümüzde gülme davranışının otistik çocukların eğitiminde kullanıldığı bilinen bir şeydir.

Gülmenin insan için işlevi iki boyutludur. Bu bakımdan gülmek hem neşe ve mutluluk gibi hislerin yansıması hem de kaynağı olma özelliğine sahiptir. Doğal olarak gülen birini gördüğümüzde bizde de otomatik olarak rahatlatıcı duygular uyanır. Bu gerçek yakın zamanda neredeyse tüm ticari işletmelerin çalışanları için gülme davranışını zorunlu bir eylem kılmalarının temel sebebidir. Çünkü gülümseyen insanların olduğu bir ortamda kendini rahat hisseden müşteri satın alma davranışı bakımından yaşadığı tereddüt ve korkuları daha rahat aşmaktadır.

Gerçek Gülme Davranışının Karakter Üzerindeki Etkisi

Yapılan araştırmalar Duchenne gülüşünü daha sık sergileyen insanların hayatta başarılı olma ihtimali sahte gülümseme sergileyenlere göre daha fazla. California’da bir grup kolej öğrencisi üzerinde yapılan uzun süreli deneyde, içten ve doğal gülüşü daha sık sergileyen ya da hayatında buna daha yer veren gençlerin ileride iş hayatında daha başarılı olduğu, evliliklerinin daha mutlu ve sorunsuz olduğu görülmüştür.

Kaynakça:
https://en.wikipedia.org/wiki/Duchenne_de_Boulogne
http://www.acikbilim.com/2012/03/dosyalar/pan-am-da-olsa-gulumse-bana.html
https://www.betterhelp.com/advice/general/why-psychologists-study-the-duchenne-smile-and-what-it-means-for-you/

Yazar: Erdal Uğur